Giám mục phụ tá Thành phố Hồ Chí Minh Phêrô Nguyễn Văn Khảm

Bổ nhiệm

Ngày 15 tháng 10 năm 2008, Giáo hoàng Biển Đức XVI công bố việc bổ nhiệm linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm, hiện là Thư kí điều hành Hội đồng Giám mục Việt Nam, làm giám mục phụ tá Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, hiệu toà Trofimiana tại Tunisia.[gc 3][18][19] Ông được đề cử bổ nhiệm giám mục vào thời kỳ Hồng y Ivan Dias đảm nhận chức vụ Tổng trưởng Bộ trưởng Bộ Loan báo Tin Mừng cho các Dân tộc [gc 4].[20] Với việc bổ nhiệm này, giám mục tân cử Phêrô Nguyễn Văn Khảm thi hành tác vụ giám mục trong một tổng giáo phận có 640.437 tín hữu Công giáo.[21]

Tân giám mục Nguyễn Văn Khảm trả lời phỏng vấn báo Công giáo và Dân tộc sau khi tin tức bổ nhiệm được công bố chính thức. Trong khuôn khổ cuộc phỏng vấn, ông cho biết đã biết trước tin bổ nhiệm vào ngày 2 tháng 10, trong khuôn khổ cuộc gặp mặt với Hồng y Tổng giám mục[gc 5] và được cho biết ý định của Tòa Thánh là bổ nhiệm ông vào chức vụ giám mục phụ tá. Hồng y Mẫn và linh mục Khảm sau đó soạn thảo thư hồi âm đến hồng y Tổng trưởng Bộ Truyền giáo. Trả lời câu hỏi về dự định trong vai trò mới, ông cho biết không có dự định gì vì cho rằng dự định mục vụ là dự định chung của giáo phận, Hồng y Gioan Baotixita Mẫn sẽ đưa ra kế hoạch mục vụ và giám mục Khảm cũng giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân sẽ góp phần triển khai kế hoạch đó. Giám mục tân cử Nguyễn Văn Khảm thừa nhận về áp lực của vai trò mới, nhưng ông cho biết mình cảm thấy an tâm và không lo âu sợ hãi.[22]

Y nghĩa khẩu hiệu và huy hiệu

Giám mục Nguyễn Văn Khảm chọn khẩu hiệu giám mục Hãy theo Thầy (Ga 21, 19) và huy hiệu được lấy cảm hứng từ logo Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Ông giải nghĩa khẩu hiệu và huy hiệu của mình như sau:

Khẩu hiệu:[23]

“

Khi được hỏi về việc chọn một lời Thánh Kinh làm châm ngôn cho đời giám mục của mình, lập tức tôi nhớ lại bài giảng của Đức Hồng y Joseph Ratzinger, tức là Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI hiện nay, trong Thánh Lễ an táng Đức cố Giáo hoàng Gioan Phaolô II. Bài giảng hôm ấy được gợi hứng từ Tin Mừng Ga 21,15-19, và tập trung vào lời Chúa Giêsu nói với Phêrô, cũng là thánh bổn mạng của tôi: “Hãy theo Thầy” (21,19).

“Hãy theo Thầy” là sợi chỉ đỏ xuyên suốt cuộc đời Đức cố Giáo hoàng, từ khi làm linh mục giữa thời chiến tranh đến khi lên ngôi giáo hoàng trong sự ngỡ ngàng của toàn thế giới, và cả đến khi tuổi già sức yếu, không cất nổi bàn tay ban phép lành cho dân chúng. Dù cuộc đời có trải qua những bước thăng trầm nào chăng nữa, vẫn chỉ là những bước theo Thầy. Dù trong âm thầm tĩnh lặng của giờ cầu nguyện hay giữa tiếng ồn ào của thế giới truyền thông, vẫn chỉ là những bước theo Thầy. Dù trong vinh quang của một nhà lãnh đạo được mọi người ca tụng hay trong nỗi cô độc trên giường bệnh, vẫn chỉ là những bước theo Thầy. Và tôi không ngần ngại chọn lời Thánh Kinh đó làm châm ngôn nhắc nhớ chính mình: “Hãy theo Thầy”.

”

Huy hiệu:[22]

“

Còn huy hiệu là logo của Trung tâm Mục vụ Tổng Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Huy hiệu ấy làm thành bởi hai chữ M và V (Mục Vụ), được trình bày như hai trái tim đan quyện vào nhau, và giữa lòng hai trái tim là Thánh giá, Tình yêu Giêsu. Tôi chọn huy hiệu đó vì chính từ Trung tâm Mục vụ này mà tôi được gọi làm giám mục, và logo đó diễn tả tâm niệm của anh em chúng tôi khi làm việc chung với nhau tại đây, đó là để cho trái tim mình đan kết với trái tim Chúa, tập mang trong lòng mình những tâm tư của Chúa (x. Pl 2,5), để rồi có thể đến với mọi người anh chị em bằng tâm tư của Thầy Giêsu.

”

Tấn phong

Lễ tấn phong cho tân giám mục Nguyễn Văn Khảm được tổ chức vào sáng ngày 15 tháng 11 năm 2008 tại khuôn viên Đại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn. Phần nghi thức truyền chức được chủ sự bởi vị chủ phong là Hồng y – Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn. Hai vị phụ phong trong nghi thức là Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Giuse Vũ Duy Thống và Giám mục phó Giáo phận Cần Thơ Stêphanô Tri Bửu Thiên. Tham dự lễ truyền chức này, ngoài các vị chủ phong và phụ phong, còn có 28 giám mục từ 26 giáo phận, khoảng 400 linh mục, gần 15.000 người gồm nam nữ tu sĩ, giáo dân và các khách mời.[24]

Mục vụ

Giám mục Nguyễn Văn Khảm là một trong bốn giám mục ủy viên của Ban Tổ chức Năm Thánh 2010 được thành lập năm 2008 để chuẩn bị cho Năm Thánh 2010 (24 tháng 11 năm 2009 – 24 tháng 11 năm 2010) kỷ niệm 50 năm thiết lập Hàng giáo phẩm Việt Nam (1960).[25] Giám mục Khảm tham dự Hội thảo quốc tế về Trách nhiệm xã hội trong bối cảnh kinh tế thị trường ở Đồ Sơn, Hải Phòng từ ngày 12 đến ngày 15 tháng 2 năm 2009. Hội thảo do do Misereor của Đức, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Hội đồng Giám mục Việt Nam đồng tổ chức.[26] Từ ngày 20 tháng 6 đến ngày 4 tháng 7 năm 2009, Giám mục Phêrô cùng đoàn các giám mục Việt Nam thực hiện một cuộc viếng thăm Ad Limina thuộc bổn phận của giám mục và triều yết Giáo hoàng Biển Đức XVI vào ngày 27 tháng 6. Trong cơ cấu tổ chức, ông đảm trách vai trò thư ký.[27]

Năm 2010, Hồng y Roger Mahony, Tổng giám mục Tổng giáo phận Los Angeles, nhân danh quan hệ chị em giữa hai tổng giáo phận Los Angeles và Thành phố Hồ Chí Minh mời ông để đến thuyết trình tại Đại hội Giáo lý của Tổng giáo phận Los Angeles (LA Religious Education Congress) được tổ chức thường niên tại Trung tâm hội nghị Anaheim và năm nay là từ ngày 19 đến ngày 21 tháng 3 với hơn 40.000 người tham dự. Giám mục Khảm nhận lời tham dự, tháp tùng tham dự có linh mục Louis Nguyễn Anh Tuấn [gc 6] vào ngày 11 tháng 3.[28][29] Trong khuôn khổ đại hội, Giám mục Khảm tham gia bằng hai bài thuyết trình, một bằng tiếng Việt và một bằng tiếng Anh. Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm đến Hoa Kỳ, ông và linh mục Tuấn đến Đại chủng viện Saint John và nhà đào tạo chủng sinh dự bị của giáo phận; chào thăm hai giám mục Tod David Brown và Đa Minh Mai Thanh Lương của Giáo phận Orange và đến Washington, D.C. Hai người về Việt Nam vào ngày 31 tháng 3.[28]

Từ ngày 5 đến ngày 18 tháng 9 năm 2010, ông cùng với 101 giám mục khác trên khắp thế giới vừa được truyền chức trong hai năm vừa qua (2008–2010) quy tụ tại Roma để tham dự một hội nghị chuyên đề dành cho các tân giám mục do Bộ Truyền giáo tổ chức. Mục đích của hội nghị là để các giám mục mới được tấn phong có thời gian cầu nguyện, suy tư "sâu xa hơn" về đời sống và sứ vụ của mình, đặc biệt trong những năm đầu tiên.[30]

Các giám mục từ 26 giáo phận họp Đại hội Hội đồng Giám mục Việt Nam XI từ 4 đến ngày 8 tháng 10 năm 2010 tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Trong kỳ đại hội, họ sắp xếp và bầu chọn nhân sự trong hội đồng cho nhiệm kỳ 2010–2013 và kết quả là ông được bầu làm phó tổng thư ký của hội đồng, còn tổng thư ký là Giám mục Bắc Ninh Cosma Hoàng Văn Đạt.[31][32] Ngoài ra, ông cũng kiêm nhiệm luôn vị trí Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Xã hội.[32]

Trong kỳ đại hội tiếp theo diễn ra từ ngày 7 đến ngày 11 tháng 10 năm 2013 tại cùng địa điểm, ông tiếp tục được bầu vào chức phó tổng thư ký nhiệm kỳ 2013–2016 nhưng sẽ không giữ chức vụ nào khác, còn cương vị Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Xã hội trước đó của ông đã được thay bằng Giám mục Giáo phận Phú Cường Giuse Nguyễn Tấn Tước.[33]

Tháng 7 năm 2014, Văn phòng thư ký Hội Đồng Giám Mục Việt Nam và Ban Mục vụ Gia đình Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh ra mắt cuốn sách Đạo yêu thương nhằm chuẩn bị cho năm "Phúc Âm hóa đời sống gia đình, giáo xứ và xã hội" (2014–2016) và cho ngày Khánh nhật Truyền giáo ngày 19 tháng 10 cùng năm.[34] Cuốn sách có nội dung do chính Giám mục Khảm biên soạn và được Chương trình Chuyên đề Giáo Dục thuộc Ban Mục vụ Gia Đình hỗ trợ trong việc thiết kế, xuất bản và quảng bá với mục đích giới thiệu đạo cho những người ngoài Công giáo.[35] Ngoài bản tiếng Việt, họ cũng phát hành một phiên bản song ngữ có cả tiếng Anh vào tháng 8 năm 2019.[36]